Onze kleindochter is met haar moeder kortgeleden verhuisd naar een dorpje in Friesland. Heel geriefelijk dicht bij opa en opa en visa-versa.
Alleen aansluiting bij de gevestigde orde op haar nieuwe school lukte nog niet zo vlot. Omdat haar verjaring nogal ver in het verschiet ligt, bedacht de kleuter een creatieve oplossing: een feestje zomaar, zonder de aanleiding van “ik ben jarig”.
Een NIET-verjaardagsfeestje dus, misschien een nieuw fenomeen.
De mensheid verstookt in een steeds stijgend tempo alle fossiele brandstoffen. Voor ons laaglanders is het inmiddels zonneklaar dat wij als eersten natte voeten zullen krijgen. Want water zoekt van nature het laagstgelegen plekje. En dát is nu eenmaal-andermaal ook ons woonstekje. De ellende is dat o.a. de kustprovincies Friesland en Groningen vanuit VIER fronten worden bedreigd:
1e: door bodemdaling vanwege zout- en gaswinning, 2e: bij overvloedige regenval raakt de bodem oververzadigd, 3e: het poolijs smelt en daardoor stijgt de zeewaterspiegel en 4e: een groot deel van het Europese water-overschot stroomt straks onstuitbaar via beek, rivier en kanaal dwars door de dijken de delta binnen.
Zó bezien levert de rest van Nederland, van Europa, ja van de hele aardbol een grote bijdrage aan de wateroverlast alhier. Het ontwerpen van nieuwe woon- en werkterpen lijkt me een best nuttige bezigheid. Maar: met zo’n duizend boven de brakwatervloed uitstekende bultjes redden we ons niet. In plaats van uit-einde-lijk de helft tot driekwart van ‘it bêste lân fan d’ierde’ te moeten opgeven, zie ik meer Fries lijfsbehoud op vastigheid van de rest-ruimte. Als ik waterbouwkundig ontwerper was zou ik dus GEEN TERPEN willen opwerpen MAAR GATEN willen graven. Duizend waterkuilen: omgekeerde terpen dus. Want met hoog water buitendijks stijgt het water binnendijks ons tot de lippen: een ook hoge waterstand bij eb geeft maar weinig tijd om het hoogwater uit sloot en plas op zee kwijt te raken.
Het is de Nederlander met de paplepel ingegoten: al in het kinderbordje worden kuilen gegraven, terpen opgeworpen en dijken gemetseld om de plas melk in de brinta of jus in de boerenkoolprak in toom te houden. Ook langs de branding gaat de polderlandse peuter instinctmatig kuilen graven en vormt zo een zeewaterkraterlandschap.
Overeenkomstig kan op de lange duur in Friesland een wat groter merenstelsel groeien. De truc is dus om de uitgegraven aarde te gebruiken voor ophoging van de overblijvende randen. Op die ruggetjes of richels kan dan veel van de bestaande infrastructuur aan wegen, kanalen en bruggen evenals de steden en dorpen behouden blijven.
Centraal in Friesland ( bij Drachten langs de A 7 ) zou als proefproject alvast één zo’n reuzekuil kunnen worden uitgespit. Maar voorlopig zonder veel nattigheid er in. Bij grondverzet naar de randen zou een prachtige kom, een zachtglooiend parklandschap met een eigen microklimaat kunnen ontstaan: een plekje -weg van de snelweg- om even bij te komen, om eventjes weg te mogen dromen.
Stad Drachten kan zo’n toeristentrekpleisterplaats heel goed gebruiken. Laten we voor zo’n Fryske Paradyske *) onze grijze celletjes maar eerst aan het werk zetten en er duur-zaam wat energie in steken en: wat geld uit de pot voor de te vervallen spoorverbinding tussen Heerenveen en Groningen. Ann@Liese ©
*) Het concept staat klaar op http://dreamshapedrachten.wordpress.com
Deze senryu is ingericht om te kunnen DELEN. Verzend deze door de afbeelding aan te klikken en dan de optie PER E-MAIL VERZENDEN.
Mensen zijn kwetsbare dieren: bij gevaar kunnen ze zich niet snel camoufleren zoals een kameleon, mensen kunnen niet wegvliegen zoals een vogel, niet zo snel wegrennen als bijvoorbeeld een paard en ze zijn zonder zwemvliezen ook niet gebouwd om fatsoenlijk te kunnen zwemmen.
Heb jij als kind wel eens een hagedis bij de staart gepakt? En merkte je toen dat het beest, tot je stomme verbazing, er tóch vandoor ging? En dat jij bleef staan met die nog kronkelende staart in je hand?
Autotomie is het vermogen van sommige dieren om een lichaamsdeel af te werpen als ze worden aangevallen of vastgehouden. Want ZELFAMPUTATIE, dát is er wat bij een hagedis gebeurt. Na te zijn afgeworpen blijft de staart kronkelen. Hierdoor zal de aandacht van de vijand worden afgeleid zodat de hagedis kan ontsnappen. De staart groeit wel weer aan, maar blijft kleiner doordat de staartwervels niet aangroeien. Een Mexicaanse salamander, de axolotl, kan een vermiste poot laten aangroeien en ook hart, ruggenmerg en hersenen weer repareren. Hazelwurmen en hooiwagens doen in noodgeval aan zelfamputatie. Zeesterren kunnen verloren of beschadigde delen van het lichaam ook regenereren.
Fotografie Afanja-Drachten.
Een kleine worm is tot nog veel grotere dingen in staat: het diertje kan een ontbrekend lichaamsdeel in zijn geheel regenereren. Een worm kan zelfs wanneer het beestje de kop kwijtraakt, een nieuw brein met omhulsel kweken. Die dieren beschikken namelijk altijd over stamcellen die in vrijwel elke soort cel kunnen worden veranderd en een systeem waardoor die cellen op de juiste plaats terecht komen om daar hun werk te doen. Hoe de worm dat doet, was lang een raadsel, maar wetenschappers hebben het betreffende gen eindelijk gevonden.
Sinds mijn jeugdige constatering ( zo’n 65 jaar geleden) dat ook een zeester blijft leven zonder zo’n aanhangsel, spookte het in mijn bovenkamertje rond dat het wel mooi zou zijn als ook mensen een lichaamsdeel zouden kunnen laten aangroeien. Want bij het kwijtraken van een hand of been is Leiden in last: het kost nogal wat aan tempo, voorzieningen en medische expertise om het een of ander weer recht te zetten.
Intussen is m.i. de wetenschap op dit terrein maar een kleine stap verder. Een begin was er wel: de kwijtgeraakte top van een vinger van ene Lee Spievak groeide weer aan met behulp van Pixie Dust. Dat poeder, bestaande uit cellen uit een varkensblaas, geeft het lichaam signalen om weefsel opnieuw aan te maken en verwijdert signalen voor het aanmaken van littekenweefsel. En nu zijn er miljoenen beschikbaar gekomen om deze regeneratieve geneeskunde verder te ontwikkelen. Ook al is de kennis nu nog in het stadium van het laten teruggroeien van vingertopjes, het zal duidelijk zijn dat er een enorme belofte uitgaat van deze ontwikkeling.
02-01-2014, 16:45. Op dit moment is er een protestactie gaande bij het provinciehuis te Groningen-stad. Groningers pikken het niet meer en komen in opstand.
Groningers worden eindelijk kwakker ( met de K van KWAAD). Aardbevingen, verzakkingen, scheuren in gebouwen door gaswinningen, toenemende werkloosheid, verslechterende economie en voorzieningen zorgen voor woede.
Onderhuids woekerde de woede al lang, maar de dreigende sluiting van aluminiumsmelterij Aldel is de druppel die de emmer deed overlopen. Groningers vinden dat het tijd wordt voor een gezamenlijk en sterk protest. Want de Noord-Oosthoek met de enorme gasbel van Slochteren is tot kort alleen beschouwd als wingewest, de pin-automaat voor het Westen. De Groninger bewoners kregen er niets voor terug dan verzakkende woningen: geen werk en een onverkoopbaar huis.
EEN KLAMP VAN KAMP als compensatie is dan een onredelijke tegemoetkoming. De Grönnnigers bin kwoad. Straks pakken ze hun vuistbijl en gaan massaal op weg naar Den Haag.
En nu, met een record-gaswinning *) dit jaar en tegelijk een grote export ervan tegen weggeefprijzen komt Kamp met de drogreden “Nou, wij hebben het Groninger gas nodig om ons te verwarmen en op te koken”. Dat klopt wel, maar dan moet je het NIET eerst exporteren en voor een appel en een ei verkwanselen.
*) Volgens schatting is in 2013 54,5 miljard m3 aardgas aan de Groninger bodem onttrokken. Maar in 2011 was afgesproken dat het gemiddeld over de komende jaren 42,5 miljard mocht zijn. Het is logisch dat er door een grotere gaswinning een sterkere bodemdaling te verwachten valt.
Voor veilig wonen zie de column VRÔUGER : https://123gedichten.wordpress.com/2013/02/09/vroeger/
Dit vers ( een mix van haiku en senruy) kun je doen insluiten in je e-mail. De + van MAIL+ staat voor die toevoeging. Klik op de afbeelding en benut uit het snelmenu de optie PER E-MAIL VERZENDEN.
1-2-3 Gedichten & Gedachten, Poetry-toPic 
